Samenwerking organiseren
Voor de gemiddelde ondernemer is duurzaamheid geen core business. Door krachten te bundelen met andere ondernemers en de gemeente wordt het mogelijk om toch belangrijke stappen te maken.
De noodzaak van organiserend vermogen
Energy hubs, wateroverlast, laadpalen, vergroening, afvang van reststromen… Obstakels zoals kennisgebrek, netcongestie, geld, tijd en regelgeving weerhouden veel mkb-ondernemers ervan om hun werklocatie toekomstbestendig te maken. Om de mogelijkheden voor verduurzaming te benutten, dient de aandacht als eerste uit te gaan naar de organisatiegraad op het bedrijventerrein.
Negen van de tien gestrande verduurzamingsplannen zijn het directe gevolg van het ontbreken van een structureel samenwerkingsverband van waaruit ondernemers en gemeente samen aan een collectieve aanpak werken. Onderzoek wijst uit dat een duurzame samenwerking (tussen ondernemers onderling en met de gemeente) een randvoorwaarde is voor toekomstbestendige bedrijventerrein.
Bekijk hier de PVB-webinar ‘Nut en noodzaak van samenwerking’.
Hoe zet je een solide samenwerking op?
Het proces van het ontwikkelen van de organisatiegraad begint met het inventariseren van de opgaven en uitdagingen bij ondernemers, vastgoedeigenaren en de gemeente. Centraal staan hun huidige situatie, de uitdagingen waarmee ze te maken hebben en hun visie op de toekomst. Het doel is om te begrijpen waar ze tegenaan lopen en hoe ze de ontwikkeling van hun omgeving voor zich zien.
Op basis van deze gesprekken ga je op zoek naar gemeenschappelijke belangen, een bepaalde urgentie of pijn waarin ondernemers bereid zijn te investeren. Dit kan variëren van camerabeveiliging, fietspaden of gedeelde busverbindingen voor werknemers tot de energietransitie. Zie deze case voor inspiratie.
Rond deze gemeenschappelijke behoeft bedenk je een project, bouw je de businesscase op en richt je de passende organisatiestructuur op. Samenwerkingen beginnen vaak met ‘schoon, heel en veilig’ om geleidelijk aan te worden uitgebouwd naar ‘samen toekomstbestendig’. Zie ook dit stappenplan voor bedrijventerreinen zonder organisatiegraad.
Belangrijke aandachtspunten bij het opzetten van een samenwerking
- Kies voor continuïteit.
Pak niet een geïsoleerd project op, maar focus je op de samenwerking die daaruit voortkomt. Deze ga je in de toekomst gebruiken en uitbouwen om ook andere thema’s aan te pakken. Zorg dus dat de samenwerking wordt verankerd door middel van een kernteam en een bestuur.
- Onderhoud persoonlijk contact.
Het persoonlijke contact vormt de basis voor elke samenwerking. Door het gesprek aan te (blijven) gaan krijg je begrip voor wat iemand of een organisatie drijft en welke ambities en angsten aan iemands handelen ten grondslag liggen.
- Zoek een gedeelde ambitie.
Samenwerken doe je niet zomaar; het moet de betrokkenen iets opleveren. Wàt het moet opleveren, kan verschillen per samenwerkingsverband en per betrokken partij. Een gezamenlijke ambitie bindt de partners.
- Richt je op integraliteit.
Focus niet op één afzonderlijk duurzaamheidsdoel, maar neem meerdere doelen mee waar mogelijk.
- Doe recht aan ieders belangen.
Redenen om dingen wel of niet te doen moeten serieus genomen worden. Als een partner structureel het gevoel heeft niet serieus genomen te worden, vervalt de constructieve basis voor samenwerking.
- Richt je op realisatie.
Wanneer er gezamenlijk een resultaat wordt bereikt, zien de betrokken partijen dat samenwerking ook daadwerkelijk zin heeft. Zo ontstaat een goede basis voor toekomstige projecten.
- Zorg voor een transparant en duidelijk proces.
Verzeker je van een helder proces waarbij deelnemers niet voor verassingen komen te staan.
Tools en ondersteuning bij het opstarten van een samenwerking
Ambitieweb
Het Ambitieweb is een hulpmiddel voor parkmanagement, ondernemers en gemeente om productief gesprek over duurzame ambities te voeren en duurzaamheidsambities gestructureerd vast te leggen. Het Ambitieweb voor duurzame bedrijventerreinen is afgeleid van het landelijk gebruikte Ambitieweb Duurzaam GWW.
Bekijk de Handleiding Ambitieweb, Keuzewaaier maatregelen en een variant van de keuzewaaier in Excel. Daarnaast is er een enquêtetool beschikbaar: een korte vragenlijst die aanjagers kunnen versturen aan ondernemers die niet deel kunnen nemen aan een sessie, zodat zij ook bij deze ondernemers informatie kan worden opgehaald.
Ondersteuning bij het opstarten
In het kader van ons programma zijn door heel Nederland zijn experts beschikbaar gesteld om publiek-private samenwerkingen voor collectieve verduurzaming op gang te brengen. Lees hier meer over onze aanpak en de mogelijkheden om in contact te komen met een expert in jullie regio voor belangeloze, gratis ondersteuning.
De organisatiegraad op peil houden
Op bedrijventerreinen met een sterke organisatiegraad is het eenvoudiger om ook toekomstige problemen aan te pakken. Partijen zullen hierbij onvermijdelijk stuiten op onvoorziene omstandigheden. Er moet dan ook continu gewerkt worden aan het onderhouden van de samenwerking. Daarom is het heel belangrijk om te zorgen voor een goede borging van initiatieven en van doorlopende communicatie met alle stakeholders. Dat geldt niet alleen voor de stakeholders binnen het bedrijventerrein maar ook daarbuiten, zoals de gemeente, netbeheerder of financier. binnen en buiten het bedrijventerrein. Deze taken kunnen bijvoorbeeld bij een parkmanager worden ondergebracht.
Bekijk hier de PVB-webinar ‘Praktische voorbeelden van samenwerkingen’.
Organisatievormen voor samenwerking
Op bedrijventerreinen kunnen meerdere organisatievormen actief zijn die elk een rol spelen bij verduurzaming.
- BIZ: de bedrijveninvesteringszone (deelname verplicht)
- ondernemersfonds (deelname verplicht)
- ondernemersvereniging (een van de meest vrijblijvende vormen)
- coöperatie (een apart verenigingstype waarin de opbrengsten worden geïnvesteerd in nieuwe duurzaamheidsmaatregelen; deze vorm wordt vaak gebruikt bij energieopwek en -opslag)
- stichting
- BV
- werkgroep
- parkmanagement (dit model wordt vaak gecombineerd met een van bovenstaande vormen)
Op deze pagina worden de meest gebruikte organisatievormen uitgebreid toegelicht.
Subsidies voor ondersteuning
Verschillende provincies bieden subsidiemogelijkheden voor procesondersteuning bij het inrichten van een samenwerkingsorganisatie. Zie verder bij thema Financiering.
Links en downloads
- Formele organisatievormen
De meest voorkomende organisatievormen voor samenwerking nader beschreven - Subsidie voor ondersteuning
- Samen werken, advies van de Rli (Raad voor de leefomgeving en infrastructuur)
Bedrijventerreinen bieden cruciale kansen voor de verduurzaming van bedrijven en de samenleving. Om deze te verzilveren moet de overheid heldere doelen stellen en ondernemers helpen om zich te organiseren. - Stappenplan duurzaam bedrijventerrein
Alle processtappen op weg naar een toekomstbestendig bedrijventerrein, door Stichting Stimular - De noodzaak van samenwerking
Podcast: Tycho Tomassen is ondernemer in duurzame energieoplossingen. Het creëren van een energiehub is een voorbeeld van waar hij zich mee bezighoudt. - Samenwerking op bedrijventerreinen
Podcast: Richard Kleefman, Oene Venema en Kjell-Erik Bugge bespreken de samenwerking die komt kijken bij de verduurzaming van bedrijventerreinen. Waarom zou je gaan samenwerken? En met wie? En hoe organiseer je dat dan? - Handleiding Ambitieweb,Keuzewaaier maatregelen en een variant van de keuzewaaier in Excel.
Daarnaast is er een enquêtetool beschikbaar: een korte vragenlijst die aanjagers kunnen versturen aan ondernemers die niet deel kunnen nemen aan een sessie, zodat zij ook bij deze ondernemers informatie kan worden opgehaald.
Webinar: Nut en noodzaak van samenwerking
Waarom is samenwerking zo’n belangrijke randvoorwaarde voor toekomstbestendigheid van bedrijventerreinen? Professionals die daar zich vanuit bedrijfsleven of overheid dagelijks mee bezighouden laten hun licht erover schijnen in dit webinar.
Deelnemers en presentaties:
- Tim van Harras, ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties: verduurzaming gebouwde omgeving
- Frederik Oudman, gemeente Veenendaal: warmtetransitie Veenendaal
- Edwin Markus en Dick van der Graaf, Vereniging van Bedrijven Schiebroek: praktijkvoorbeeld Schiebroek
- Gerard de Leede, Solarge: lichtgewicht zonnepanelen
- Toeke Meerveld, Winterwarm: samenwerking ondernemers en gemeenten
Duur: 56:12
Webinar: Praktische voorbeelden van samenwerkingen
- Veel verduurzamingstrajecten op bedrijventerreinen bevinden zich nog in de planvormingsfase. Hierdoor ontstaat soms het beeld dat er vooral gepraat wordt. Gelukkig zijn er ook veel voorbeelden waar concrete resultaten worden gerealiseerd. In dit webinar bespreken we verschillende voorbeelden hiervan. De Green Business Club laat een aantal voorbeelden zien die je concreet en praktisch snel kunt realiseren. Daarnaast zijn er ook projecten die een langere aanlooptijd hebben. In het webinar bespreken we de realisatie van een zonnepark en windmolens voor en door ondernemers.
Deelnemers en presentaties:
Diederik Imfeld, Green Business Club: kennismaking met Green Business Club - Nick de Wilt, Windunie: duurzame energie voor bedrijventerreinen