Oplossingen voor netcongestie

De internationale klimaatafspraken van Parijs zijn voor ons land uitgewerkt in het Klimaatakkoord, de Klimaatwet en het coalitieakkoord van kabinet Rutte IV. Er is afgesproken dat we in 2030 minstens 55% minder broeikasgassen uitstoten dan in 1990. Het doel is om uiterlijk in 2050 volledig klimaatneutraal te zijn. Dat kan door energie te besparen, door gebouwen zonder aardgas te verwarmen en elektriciteit duurzaam op te wekken.

De energietransitie versnelt en de vraag naar groene energie groeit sterk. Zowel alle opgewekte energie (uit zon en wind) als alle energie die wordt verbruikt worden getransporteerd via het elektriciteitsnet. Maar de opwek en het verbruik van energie hebben elk doorgaans heel verschillende piekmomenten. Het gevolg is dat het elektriciteitsnet overbelast is. Netbeheerders investeren in het uitbreiden van het elektriciteitsnet, maar dit is niet voldoende. Bedrijven investeren dus volop in verduurzaming, maar lopen tegen problemen aan door een tekort aan transportcapaciteit.

In grote delen van nederland is sprake van netcongestie op grootverbruikaansluitingen. Het gevolg: nieuwe bedrijven krijgen geen aansluiting en verduurzaming wordt ingewikkelder. Duizenden bedrijven staan al geruime tijd op de wachtlijst voor een (extra) stroomaansluiting. Daarnaast kunnen tijdens piekuren storingen ontstaan, het terugleveren van opgewekte energie onmogelijk worden en netbeheerders kunnende stroom voor een korte periode afschakelen. Nadere uitleg van netcongestie.

• Via de site van Netbeheer Nederland vind je twee capaciteitskaarten voor heel Nederland. Deze geven inzicht in de beschikbare ruimte op de elektriciteitsnetten van de regionale netbeheerders voor een netaansluiting groter dan 3x80A. 
• De capaciteitskaart van het hoogspanningsnet van TenneT staat hier.
• Alle regionale netbeheerders hebben capaciteitskaarten van hun verzorgingsgebied op hun site beschikbaar.

Om over voldoende energiecapaciteit te beschikken is het nodig om aanbod en verbruik van elektriciteit op het bedrijventerrein slim op elkaar af te stemmen. Bijvoorbeeld via smart energyhubs, waar partijen duurzame energie opwekken en die energie of warmte uitruilen. Of via opslag van energie. Door energie lokaal, buiten het net om, op te slaan en te distribueren, verklein je de afhankelijkheid van het net. Ook zijn er mogelijkheden om energie om te zetten naar andere energiesoorten.

Naast gezamenlijke maatregelen is het ook van belang dat ondernemers elk individueel maatregelen nemen om te besparen en pieken te voorkomen. Denk bijvoorbeeld aan lokale opslag op batterijen, maar ook besparing en het aanpassen van bedrijfsprocessen zoals het aanwijzen van een meetverantwoordelijke het spreiden in het opstarten van apparaten.  Zie ook rvo.nl.

Netbeheerders zetten sterk in op congestiemanagement: het spreiden van transportcapaciteit over het net en over tijd. Daardoor krijgen grootverbruikers de mogelijkheid om met hun energieleveranciers nieuwe, flexibeler contracten af te sluiten. Zie deze beschrijving van Liander. Op dit moment worden nog voornamelijk vrijwillige afspraken over gemaakt, maar congestiemanagement zal mettertijd een steeds verplichter karakter krijgen.

Verder:

• Zie daarnaast de Wegwijzer voor bedrijventerreinen van Enexis. 
• Het platform Withthegrid biedt tools voor het monitoren en beheren van congestie met real-time data.

Hieronder wordt beschreven welke maatregelen er mogelijk zijn voor ondernemerscollectieven en voor losse bedrijven om zo weinig mogelijk hinder van netcongestie te ondervinden en toch door te gaan met verduurzamen. Alle maatregelen worden uitgebreid toegelicht in de downloads onderaan deze pagina. We adviseren je om als eerste ‘Eerste hulp bij netcongestie’ door te nemen.

Voor elk van deze oplossingen is allereerst inzicht in het verbruik nodig. Kleinverbruikers kunnen daarvoor een meter installeren, of contact opnemen met hun energieleverancier. Grootverbruikers hebben standaard een contract met een meetbedrijf.

Energiehubs zijn een lokale samenwerking tussen gebruikers en aanbieders voor uitwisseling, opslag en/of conversie van energie. De vraag en het aanbod worden in dit systeem slim op elkaar afgestemd. Slimme energiesystemen zijn energieoplossingen die – veelal
gebruikmakend van IT – het mogelijk maken om de vraag naar en/of het aanbod van energie te sturen, energie op te slaan of deze te
converteren naar andere energievormen. Een energy hub maakt bedrijven(terreinen) minder afhankelijk van het elektriciteitsnet. Andere voordelen zijn: een betere benutting van duurzame energie, minder CO₂-uitstoot en minder energieverlies.

Realisatie van energy hubs

Het opzetten van een energy hub voor en door lokale partijen is een intensief, langdurig en kostbaar traject. De Veghelse bedrijventerreinen en gemeente Meierijstad hebben in samenwerking met Essent, Kuijpers en Brink daadwerkelijk een hub ingericht en alle technische en juridische documentatie van dit project gepubliceerd. Lees ook deze case van De Hessenpoort in Zwolle en het nieuwsbericht over de in 2024 gelanceerde energy hub in Tholen.

Verder:

• Lees de blauwdruk van MOOI-SIGOHE EIGEN.
• Bekijk de routekaart van RVO.
• Bereken de mogelijkheden voor jouw bedrijventerrein met de Holontool.
• Energiehubs kunnen zorgen voor vier tot zes Mton extra CO₂-reductie in 2030. Een onderzoek door Royal HaskoningDHV i.o.v. PVB en NVDE.
• Voor gemeenten: Handelingsperspectief gemeenten voor initiatie van energy hubs

• Klimaatakkoord
• Uitleg netcongestie 
  Informatie van Stedin
• Capaciteitskaarten voor heel Nederland
  Netbeheer Nederland
• Capaciteitskaart hoogspanningsnet TenneT
• rvo.nl 
  Oplossingen voor netcongestie
• Toelichting congestiemanagement
  Informatie van Liander
• Enexis Wegwijzer voor bedrijventerreinen
• Withthegrid
  Tools voor het monitoren en beheren van congestie met real-time data
• acm.nl
  Mogelijkheden voor prioritering in aansluitingen
• vng.nl
  Prioritering in aansluiting, informatie voor gemeenten
• De projectcentrale
  Informatieplatform en ondersteuning voor energiecoöperaties
• De Veghelse bedrijventerreinen / Lokaal Collectief Energiesysteem Veghel
  De Veghelse bedrijventerreinen hebben in samenwerking met Essent, Kuijpers en Brink een hub ingericht en open source technische en juridische documentatie van dit project gepubliceerd
• Blauwdruk voor het realiseren van energy hubs op bedrijventerreinen
  Rapport door MOOI-SIGOHE EIGEN
• RVO routekaart energy hubs
• Holontool
• Onderzoek door Royal HaskoningDHV i.o.v. PVB en NVDE.
  Energiehubs kunnen zorgen voor vier tot zes Mton extra CO2-reductie in 2030.
• Handelingsperspectief gemeenten voor initiatie van energy hubs
  Opgesteld door ROCC i.o.v. RVO op verzoek van TKI Urban Energy