Ruimtegebruik
Slechts 2,5 procent van de oppervlakte van Nederland wordt ingenomen door bedrijventerreinen, maar 30 procent van beroepsbevolking werkt er en 40 procent van ons BNP wordt er verdiend.
Schaarste aan ruimte
De behoeften van bedrijfsleven, beleidsmakers en burgers leiden tot een grote behoefte aan extra ruimte op bedrijventerreinen.
Bedrijven
Bedrijven hebben ruimte nodig om te ondernemen en, als het even kan, hun bedrijfsactiviteiten op te schalen. Daarnaast vergt de energietransitie veel ruimte voor opslagsystemen, opwek, leidingen, laadinfra enzovoorts. Bekijk hier de inspiratiegids voor multifunctioneel ruimtegebruik van zonnepanelen van RVO.
Circulariteit
Circulair ondernemen vraagt om ruimte voor het verzamelen, opslaan en vervoeren van herbruikbare grondstoffen. Zie ook bij thema Circulaire economie.
Beleidsmakers
Beleidsmakers willen graag dat bedrijventerreinen groenvoorzieningen aanleggen en maatregelen nemen voor versterking van de biodiversiteit in hun gebied. Ook doen zij een beroep op bedrijventerreinen voor sport- en recreatieplekken voor omwonenden en werknemers. En de maatschappij zit verlegen om nieuwe huisvesting, waardoor gebieden die eerst alleen een werkfunctie hadden nu een gecombineerde functie krijgen voor wonen en werken.
Daarnaast bestaat er in de maatschappij minder draagvlak voor de zogenaamde ‘verdozing’ van het landschap, huisvesting van personeel en de vestiging van grootschalige datacenters. Lees hier het advies ‘De logistiek van morgen begint vandaag’ van het College van Rijksadviseurs.
Voor achtergrondinfo over ruimtegebruik op bedrijventerreinen, zie de website van Stec Groep en de website van SKBN.
Landelijk en regionaal beleid
Efficiency door functiedeling en duidelijke keuzes
Het beleid van rijk en provincies is onder meer gericht op een intensiever gebruik van de beschikbare ruimte. Insteek is om een efficiencyslag te maken door het combineren van functies en delen van voorzieningen (bijvoorbeeld parkeerruimte en laadplekken). Ook is het rijksbeleid erop gericht om duidelijker te gaan sturen welk type industrie in welke regio wordt gefaciliteerd.
Daarnaast zijn diverse regionale ontwikkelingsmaatschappijen bezig om te investeren in verouderd bedrijfsvastgoed, met als oogmerk om de schaarse ruimte op bedrijventerreinen optimaal te benutten en toekomstbestendig te maken. Zie bijvoorbeeld de OMU (Ontwikkelingsmaatschappij Utrecht) en de OHG (Ontwikkelings- en Herstructureringsmaatschappij Gelderland).
Gronduitgifte
Gemeenten hebben de mogelijkheid om een sturende rol te vervullen in het ruimtegebruik wanneer zij nieuwe kavels uitgeven. Veel gemeenten zijn daar terughoudender in geworden sinds het Didam-arrest werd gewezen. Andere gemeenten zien wel nog steeds mogelijkheden om voorwaarden te verbinden aan gronduitgiften, alleen vergt het nu een grondige voorbereiding.
De Hoge Raad oordeelt in het Didam-arrest dat een overheidsorgaan, in dit geval een gemeente, een vastgoedobject dat zij in eigendom heeft, niet een-op-een aan een projectontwikkelaar mag verkopen, als te verwachten is dat er voor dat vastgoed meerdere potentiële gegadigden zijn. Het gelijkheidsbeginsel staat hieraan in de weg.
De Hoge Raad introduceerde in dit arrest de leer dat het beginsel dat de overheid elke burger gelijk moet behandelen – en daarmee ook het beginsel van gelijke kansen – óók nadrukkelijk van toepassing is op privaatrechtelijk handelen (door de overheid).
Documentatie voor beleidsmakers
- Nationale omgevingsvisie
- Programma Ruimte voor economie
- Programma MooiNL, zie artikel ‘Zo maximaliseer je de ruimtelijke kwaliteit op bedrijventerreinen‘
- Handreiking door MooiNL Clusters van grootschalige bedrijfsvestigingen geeft gemeenten, provincies, ontwikkelaars en bedrijven zowel tips voor concrete fysieke maatregelen als de benodigde bouwstenen, instrumenten en inrichtingsconcepten. De handreiking geeft ook uitwerking aan de gezamenlijke landelijke beleidslijn Grip op grootschalige bedrijfsvestigingen.
- De Ladder voor duurzame verstedelijking is een instructieregel voor bedrijventerreinen die worden aangemerkt als nieuwe stedelijke ontwikkeling.
-
Handreiking regionale meerwaarde, rapport van Stec Groep i.o.v. IPO
- VNG-position paper: Ruimte voor werken en ondernemen
Links & downloads
- Ruimte voor circulaire economie
Verkenning door het PBL van de ruimtelijke voorwaarden voor een circulaire economie
- Ruimte voor de zon
Inspiratiegids met innovatieve voorbeelden van multifunctioneel ruimtegebruik van zon-pv, uitgegeven door RVO -
Het mengen van wonen en werken bij gebiedstransformatie, een artikel verschenen op platform31.nl
- Stec Groep
- SKBN.nu
kennisbank voor bedrijventerreinen met veel informatie over ruimtegebruik en de circulaire economie - Werklandschappen van de Toekomst
Programma voor vergroening en biodiversiteit op bedrijventerreinen - OMU (Ontwikkelingsmaatschappij Utrecht)
- OHG (Ontwikkelings- en Herstructureringsmaatschappij Gelderland)
- Enschede ‘Didam-proof’ met nieuwe selectieprocedure bedrijfskavels
Artikel verschenen op stadszaken.nl - Nationale omgevingsvisie
- Programma Ruimte voor economie
- Programma MooiNL, zie artikel ‘Zo maximaliseer je de ruimtelijke kwaliteit op bedrijventerreinen‘
- Handreiking door MooiNL: Clusters van grootschalige bedrijfsvestigingen
- Grip op grootschalige bedrijfsvestigingen.
- Ladder voor duurzame verstedelijking
-
Handreiking regionale meerwaarde
opgesteld door Stec Groep i.o.v. IPO - VNG-position paper: Ruimte voor werken en ondernemen