Peter Bootsma

Peter Bootsma is voorzitter van de vereniging Noorden Duurzaam, een denktank van overheden, bedrijven en instellingen in Noord-Nederland die zich inzetten voor de versnelling van de duurzaamheidstransitie. Daarnaast staat hij bekend als de groene burgemeester van Groningen.

Hoe zou je jouw functie omschrijven?

‘Ik ben organisatieadviseur. De laatste 15 jaar richt ik mij vanuit Noorden Duurzaam volledig op duurzame ontwikkeling. Onze denktank adviseert bijvoorbeeld over verduurzaming van volledige productieketens, richting Cradle to Cradle. Onze onderzoeken liggen altijd op het snijvlak van duurzaamheid en democratie.’

Hoe kijk je vanuit jouw expertise naar de gemiddelde parkmanager of gemeenteambtenaar die bedrijventerreinen toekomstbestendig wil maken?

‘We pakken de verduurzaming vaak te klein aan, en dan kan het niet uit of blijft het te klein allemaal. We moeten verder kijken. Zonder duurzaamheid gaat de planeet en onze beschaving kapot. Het is een langzaam slopende crisis. Bij een acuut slopende crisis, bijvoorbeeld een dijkdoorbraak, denken we direct groot. Dan mobiliseren we alles-en-iedereen om die crisis onmiddellijk op te lossen. Dan wil iedereen ook meewerken en snapt iedereen dat er radicale keuzes gemaakt moeten worden. Dat moeten we bij langzaam slopende crises ook doen. Precies daarvoor heeft Noorden Duurzaam de taakdemocratie bedacht. Het is een model om als maatschappij systemen te veranderen zolang er nog tijd is om dat democratisch te doen. We hebben het afgekeken van de 13^e-eeuwse waterschappen. Je kunt het toepassen in productketens, maar net zo goed ook op een bedrijventerrein.’

‘Dan zou ik zorgen dat we eens wat groter over transities gaan denken!’

Taakdemocratie, hoe ziet dat eruit op een bedrijventerrein?

‘Eerst zoek je uit wie alles-en-iedereen is. Ongeacht de transitie die je op jouw terrein wilt gaat het altijd om vijf taakgroepen.
Om te beginnen kennis en wetenschap want die voorspelt wat ons te wachten staat als we niks doen, maar kan ook laten zien waar kansen liggen. Dan de burgers, want je wilt draagvlak bij omwonenden en in de gemeenteraad. Als derde het college van B&W, want daar doe je zaken mee en die kunnen duurzaam ondernemen en level playing fields bevorderen. Dan de ondernemers zelf, plus hun toeleveranciers en vastgoedeigenaren, want daar ligt het initiatief voor innovatie, investeren en samenwerken. Tenslotte de maatschappelijke organisaties – zoals onderwijs, zorg, sport en cultuur – want die zorgen voor goed opgeleide, gemotiveerde en gezonde medewerkers.
Je begint met één koploper uit elk van deze taakgroepen om de methode te verkennen, en een eerste impactplan in de steigers te zetten. Dan breid je uit tot een voorlopige transitieraad voor je bedrijventerrein waarin de vijf taakgroepen evenveel zeggenschap hebben, want ze zijn afhankelijk van elkaar.
Gelijkwaardigheid is altijd een goede basis voor samenwerking en meters maken. Zo bouw je door naar een volwaardige transitieraad met een transitieagenda, doorlopende transitiecampagnes en impactmeting.’

Waar kijk je het meest naar uit voor de komende tijd?

‘We starten binnenkort voor de gemeente Groningen een traject voor de circulaire economie. Daar gaan we ook een voorstel voor een concreet experiment bij maken, erg leuk. Verder heb ik zin in een congres waar ik ga spreken over transities in productketens.’

Welke tip heb je voor parkmanagers en gemeenten?

‘Verdiep je in dit soort brede samenwerking. Het lijkt misschien ingewikkeld maar als je het methodisch aanpakt valt het mee en vermijd je valkuilen. Ga met PVB in gesprek over organiserend vermogen. Zoek een adviseur die de lokale cultuur kent en breed kijkt. Dat maakt het voor iedereen makkelijker om integraal te denken, vanuit taakverdeling.
En dat is wel nodig. Bedrijventerreinen hebben een belangrijke rol in de transitieopgave – en ik adviseer ze om die rol te pakken. Als je zóveel verschil kunt maken, heb je een bevoorrechte positie. Benut die dan ook.’

Wie draag je aan voor de volgende keer?

Een van de medewerkers van SAMEEN, een bureau dat allerlei leuke duurzaamheidsprojecten doet. Ook op bedrijventerreinen!