Dingdong, dingdong, dingdong. “Heeft u een momentje voor mij, ik zou graag met u spreken over …”. Gemeenteambtenaren gaan de komende tijd 3 miljoen keer aanbellen bij bedrijven op bedrijventerreinen. 3 miljoen keer om te praten over de mogelijkheden om netcongestieproblematiek op te lossen, de energietransitie verder vorm te geven, biodiversiteit te vergroten, wateroverlast aan te pakken of te spreken over één van de andere opgaven waar de ambtenaren mee aan de slag moeten.
Het getal 3 miljoen, waar komt dat vandaan?
In Nederland zijn circa 3500 bedrijventerreinen met gemiddeld 200 gevestigde bedrijven. Elk bedrijventerrein wordt door ambtenaren van verschillende departementen benaderd om aan de slag te gaan met de energietransitie, circulaire economie of klimaatadaptatie. Op veel bedrijventerreinen (circa 3000) is echter geen centraal aanspreekpunt aanwezig, of anders gezegd er is geen vorm van organiserend vermogen. Als een ambtenaar iets wil bereiken zal hij dus bij alle individuele bedrijven langs moeten gaan. 3000 bedrijventerreinen keer 200 bedrijven keer 5 gemeenschappelijke opgave betekent 3 miljoen keer aanbellen. En dat is dan alleen nog voor het eerste gesprek!
Moeten we de transities dan wel organiseren via bedrijventerreinen?
Bedrijventerreinen zijn dé plek waar snel meters gemaakt kunnen worden. En veel beleidsdoelen kunnen niet worden behaald als we niet aan de slag gaan op bedrijventerreinen. Neem bijvoorbeeld de energietransitie: momenteel gebruiken bedrijventerreinen 50% van het gas en 30% van de elektriciteit. Tegelijkertijd ligt een substantieel, maar onbenut potentieel voor zonnepanelen op diezelfde bedrijventerreinen. Of neem klimaatadaptatieve maatregelen: 87% van het oppervlak van bedrijventerreinen is gevoelig voor wateroverlast en in 2050 verwachten we een gemiddelde gevoelstemperatuur op een zomerse dag van 40,8 graden Celsius op bedrijventerreinen. Of neem stikstof: 430 bedrijventerreinen liggen binnen vijfhonderd meter van een Natura 2000-gebied. Vergroening van bedrijventerreinen draagt bij aan robuustere natuur.
Hoe kan het efficiënter?
Linksom of rechtsom, om de grote ambities van onze tijd te verwezenlijken moeten we dus aan de slag op bedrijventerreinen. Gelukkig hebben we ondertussen een aantal goede voorbeelden over hoe dit efficiënt kan met initiatieven als het Duurzaam ondernemersloket in West-Friesland, Energie Collectief Utrechtse Bedrijven in Utrecht, of parkmanagement 2.0 in Schiebroek. Wat deze initiatieven gemeenschappelijk hebben: een vorm van organiserend vermogen op bedrijventerreinen. Deze organisatie is een centraal aanspreekpunt voor alle ambtenaren, netbeheerders en andere stakeholders die nu of in de toekomst aan de slag moeten met een opgave. En dat scheelt heel veel aanbellen!
Maar er is actie nodig!
De succesvolle voorbeelden zijn echter niet zomaar organisaties. Ze voldoen aan een aantal specifieke kenmerken. Het zijn organisaties van, voor en door ondernemers die het proces vanuit het belang van ondernemers vormgeven. Dit is belangrijk om het draagvlak en de actiebereidheid onder ondernemers te vergroten. Daarnaast zijn het organisaties die met procesgeld van de overheid tot stand zijn gekomen. Dit is belangrijk om de eerste stappen te kunnen doorlopen. En dat vraagt om actie vanuit de overheid. Investeer in organiserend vermogen op bedrijventerreinen om vervolgens daadwerkelijk aan de slag te kunnen met de grote transities van vandaag en morgen.